Tips voor mensen met autisme

Tips in wat helpend kan zijn, vanuit autisme.

Vanuit het perspectief van mijn autisme wil ik hier een aantal adviezen en aandachtspunten delen. Deze punten kunnen behulpzaam zijn, maar dat betekent niet automatisch dat iedereen met autisme hiermee geholpen is. Het zijn punten die mij zeker geholpen hebben in bepaalde periodes van mijn leven. Misschien pas je al bepaalde punten toe? Het kan ook zijn dat juist vanwege jouw autisme problematiek sommige punten een uitdaging vormen. In dat geval kan het handig zijn om hier met een naaste, ambulant ondersteuner of behandelaar naar te kijken. Mogelijk is er dan meer of iets anders nodig om tot een gewenst resultaat te komen.

Leven en je bewustzijn vanuit autisme.

Een sterk vermoeden van autisme?
Maar niet gediagnosticeerd! Vastlopen op diverse domeinen van functioneren, zowel sociaal als in het dagelijks leven? Dan is het van belang om dit duidelijk te krijgen. Naast het feit dat een diagnose je toegang kan verschaffen tot de juiste vorm van hulp of ondersteuning, is duidelijkheid vanuit autisme zeer wenselijk. Ook is de kans redelijkerwijs aanwezig dat je later nog behoefte zult hebben aan toegang tot eventuele hulp of ondersteuning.

je autistische invloeden op je leven.
Leren hoe autisme zich persoonlijk bij jou verhoudt en je dagelijks leven beïnvloedt, maar ook waar je sterke kanten liggen en waar je kwetsbaarheden zitten, is fundamenteel om de dagelijkse uitdagingen in deze maatschappij aan te gaan. maar vooral ook grip en regie op je eigen leven te behouden of eventueel te kunnen nemen.

Goede zelfzorg is een pre.
Vanuit autisme kan het dagelijks leven zwaar zijn, maar dit kan ook verschillen per levensfase en de rol die je op dat moment vervult. Wat goede zelfzorg is verschilt van persoon tot persoon, en kan ook per levensfase verschillen, en samenhangend zijn met de mate van overprikkeling en onderprikkeling. Hobby’s, rust, regelmaat, beweging, en structuur zijn allemaal van belang, evenals een goede comfortzone om in bij te tanken.

Bewustwording
Bewustwording is een belangrijk aspect vanuit autisme, maar het is niet altijd vanzelfsprekend. In sommige gevallen kan dit zelfs leiden tot frustratie. Om tot een beeldvorming en de daaruit voortvloeiende bewustwording te komen, zijn er een meerdere eigenschappen nodig die onze beeldvorming beinvloeden en maken. Zaken als reflectie, introspectie, vorige ervaringen, overtuigngen,inzichten, context plaatsing, hebben allen een grote invloed op beeldvorming en in het verlengde je bewustwording. Neem voldoende tijd. Kom je ergens niet uit, probeer het door middel van schrijven, of visualiseer het door te tekenen of schetsen. Ga in gesprek, probeer meer informatie te winnen door onderzoek te plegen. Schroom niet om eventueel hulp van derden in te roepen, en maak eventueel ook gebruik van LSD communicatie techniek (Luisteren, samenvatten, doorvragen).

Autisme of de omgeving?
Besef dat veel problemen die je lijkt te ervaren, niet altijd door autisme worden veroorzaakt. Maar ook door onvermogen van een omgeving die het niet altijd lijkt te begrijpen. Het kan helpend zijn te beseffen dat er ook genoeg mensen zonder autisme zijn die moeite hebben om te functioneren binnen deze maatschappij. In sommige gevallen zou je kunnen stellen dat we een stukje van het autisme soms ook aan de omgeving terug geven wanneer men het niet altijd lijkt te begrijpen.

Autisme is geen eindstation! Mensen zijn altijd in ontwikkeling. En waar een wil is, is een weg. Stel realistische doelen. Als iets niet lukt, probeer dan te kijken of je een doel kunt opdelen in kleinere stapjes. Onthoud een mens is altijd in ontwikkeling, Dit gegeven is levensbreed. en helpt mij vooral om te kijken naar wat ik wel kan. Toch zijn het ook de grenzen van wat ik niet kan die ervoor zorgen dat ik ook zoek naar nieuwe perspectieven van wat wel mogelijk is.

Vaak te laat hulp vragen.
Een van de uitdagende aspecten van autisme, in mijn ervaring zowel bij mezelf, als bij mede lotgenoten, is het herkennen van het moment waarop je hulp moet inschakelen als iets niet lukt of als je met een probleem kampt. Hulp vragen is geen teken van zwakte, maar kan zeker een kracht zijn. Hulp vragen betekent niet per definitie dat je iemand iets voor je laat opknappen, maar het kan ook betekenen dat je samen de uitdaging aanpakt of de tools krijgt om de klus zelf te klaren. Soms vraag je misschien ook gewoon of iemand bereid is om (gedeeltelijk) te helpen bij het oplossen van het probleem.

Wanneer communicatie zijn boodschap voorbij gaat!
Vanuit autisme kan communicatie vaak een uitdaging zijn. We hebben vaak de neiging om zaken duidelijk te willen communiceren en schieten soms in de uitlegstand. Besef dat je niet altijd verplicht bent om mensen een volledige verklaring te geven. Uitspraken zoals “Ik heb autisme” als een soort verontschuldiging zijn niet nodig. Autisme kan een reden zijn voor je gedrag, maar geen excuus. Je mag zijn wie je bent.” Soms kunnen we ook wanneer we enthousiast zijn of de wens om volledig en duidelijk te zijn neigen naar infodumpen. Dit is iets waar menig mens met en zonder autisme soms moeite mee kan hebben, omdat er teveel in de communicatie verloren gaat.

Rust en hersteltijd.
Neem op tijd rust en zorg voor voldoende ontspanning. Wat jou helpt, en waar je energie uit haalt is voor iedereen verschillend. Maar mensen met autisme hebben vaak meer hersteltijd nodig. Dit kan hobbyen zijn of een specifieke interesse, maar ook alleen tijd kan helpen. Hiervoor hoef je jezelf absoluut niet schuldig te voelen; zie dit vooral als een goede investering in zelfzorg die hard nodig is.

Het podium in durven te nemen.
Durf de ruimte in te nemen! Dit is heel dubbel. Hiermee bedoel ik dat je vanuit autisme mogelijk afwijkende behoeften hebt, zowel in praktische zin als in leefroutines, alsmede in relaties en praktische zaken. Velen met autisme gaan echter over op camoufleren en conformeren aan een wereld die voldoet aan neurotypistische verwachtingspatronen. Dit kost veel energie en op de lange termijn gaat dit ten koste van je mentale gezondheid. De nodige assertiviteit en opkomen voor je eigen belangen zijn cruciaal om omstandigheden te scheppen waarin jij jezelf kunt zijn en kunt groeien. Zelf lukte mij dit pas toen ik tot mijn autistische zelf was gekomen en het maskeren voor een deel overboord had gegooid.

helicopter overzicht.
Het grotere plaatje zien en jezelf daarin, dit is iets wat vanuit autisme een extra aandachtsfactor kan zijn, maar ook zonder autisme kan dit een probleem zijn. Ik zeg maar zo: ‘Mensen met autisme trachten de wereld te begrijpen, mensen zonder autisme pretenderen vaak de wereld te begrijpen.’ Maar niet getreurd, reflecteren en navigeren is iets wat je kunt leren en waarin je in bepaalde mate kunt groeien. Dat we groeien naar een ideaal plaatje van wat we willen, is een ander verhaal, maar doorgaans zijn mensen leerbaar, en anders is er mogelijk een goede manier te vinden om met bepaalde zaken om te gaan. vergelijk het met een computer, je hoeft niet perse een computer te kunnen bouwen om ermee te kunnen werken.

Autisme is geen automatisme.
Hoe hard je ook je best zult doen, hoe goed je ook de (spreekwoordelijke) ballen probeert te jongleren, die het leven en sociaal functioneren toewerpt. Het zal in beperkte mate met een verschil van succes onder mensen met autisme zijn dat we ze omhoog weten te houden. Vele zaken die voor mensen zonder autisme vanzelf sprekend zijn. Zijn in het geval van autisme, soms haalbaar en soms gedeeltelijk of tijdelijk, maar ten koste van wat worden deze offers gebracht? sommige van ons kunnen echte autisme kameleons zijn! Bedreven in hun autisme te maskeren. Zowel mensen zonder autisme. als mensen met autisme doen er goed aan om erbij stil te staan dat dit geen vanzelsprekendheid is voor mensen met autisme, dat dit onredelijk veel energie kost om jezelf naar die norm te vormen en dat vol te houden. overbelasting ligt bij dit gegeven op de loer. vandaar mijn uitspraak autisme is geen automatisme in neurotypische gedrag en communiceren.

Praktische tips voor het dagelijks leven

vanuit autisme.

Dagelijks is een terugkerend gegeven, en hoe beter of efficiënter en praktischer jij dagelijks leven kunt inrichten, hoe meer kwaliteit en levensplezier dit kan brengen. Hoe je het dagelijks leven zo autisme vriendelijk in kunt richten is waar ik in de onderstaande adviezen op in wil gaan. Mogelijk pas je bepaalde punten al toe. Sommige zijn ook vrij algemeen bekend, toch kan het geen kwaad om ze nog eens te benoemen. Mijn ervaring is als het goed gaat we ze soms nog wel eens uit het oog verliezen.

Moeite met dagelijkse praktische taken Plannen?
Maak een planning of overzicht, mogelijk helpt het om zaken uit te schrijven of juist visueel te maken. Voor een groep mensen met autisme kan dit juist een uitdaging zijn. Hierin is het zeker niet erg om hulp te vragen, maar ook plannen kun je deels leren. Soms helpt het al om omgekeerd te beginnen, bijvoorbeeld bij de doelstelling, en dan te kijken wat er nodig is.
.
Winkelen en prikkels.
Boodschappen doen kan een uitdaging zijn, gezien de prikkels die het met zich meebrengt. In deze ratrace maatschappij zijn er tegenwoordig veel prikkels. Gelukkig zijn er in deze moderne tijden ook meer oplossingen voor gekomen. Soms kan iets bestellen al een hoop werk uit handen nemen. Ga je toch liever zelf eropuit, kijk dan of er rustigere tijdstippen zijn. Ook kunnen locaties erg verschillen qua drukte. Hulpmiddelen zoals een noise-canceling koptelefoon kunnen ook erg fijn zijn. Ook kan vooraf plannen van je boodschappen de frequentie verminderen dat je ze hoeft te halen.” of zorgen dat je sneller de winkel uit bent.

Sociale aangelegenheden en energie zuigers.
Sociale aangelegenheden kunnen soms uitputtend zijn, zeker als je daarnaast nog een baan of gezin hebt. Wees mild voor jezelf en probeer hier de regie in te behouden. Voel je niet altijd verplicht om mee te gaan in andermans planning of activiteiten. Maak bespreekbaar dat je rust nodig hebt of dat je bijvoorbeeld korter aanwezig bent. Ook kan het soms juist helpen om in plaats van bezoek te ontvangen, juist op bezoek te gaan, zodat je kunt afsluiten wanneer het niet meer gaat of je rust nodig hebt. Eerder of later op een feestje of een drukke bijeenkomst kan ook soms een optie zijn. Het helpt mij ook om te weten dat mijn behoeftes soms afwijken van het gemiddelde, en ik tegenwoordig rust erg kan waarderen.

Planning visualiseren.
Plannen is van groot belang, er zijn verschillende vormen van planning mogelijk. Mijn ervaring is dat visualisatie vaak effectief is, bij mensen met autisme. Een Bullet journal, maar ook een gewone agenda of een online agenda kunnen behulpzaam zijn. Voor visualisatie maak ik vaak gebruik van een planbord of weekbord waarop je kunt tekenen. Ook heb ik dit aangepast met symbolen die voor mij specifieke betekenissen hebben. Bij een planning denken we vaak aan praktische zaken zoals afspraken en werkvolgorde, maar het is ook goed om te kijken hoe je vrije tijd, ontspanning, en hersteltijd kunt plannen. Eigenlijk moet dit prioriteit nummer 1 zijn, want als het goed gaat met jou, kun je beter de dagelijkse uitdagingen aan.

Preppen voor slechtere tijden,
Preppen is een term die staat voor voorbereiding. Zelf functioneer ik slecht op junkfood en bewerkt eten, zoals kant-en-klaarmaaltijden. Daarom kies ik ervoor om op prikkelintensieve dagen, vaak dagen waarop er een beroep wordt gedaan op mijn sociale batterij, gebruik te maken van kant-en-klaarmaaltijden gemaakt van verse ingrediënten die ik ruim van tevoren heb voorbereid. Op die manier hoef je na een stressvolle dag niet ook nog eens de complexe taak van koken aan te vangen. Maar preppen kun je ook op andere manieren doen. Bijvoorbeeld, in het zwemseizoen maak ik meerdere tasjes klaar met zogenaamde zwemkits die ik nodig heb om te gaan zwemmen. Mijn leven is hectisch, zowel vanuit mijn autisme als de rol die ik vervul als ouder in een zorgintensief gezin. Vaak is de drempel al een stuk lager als je niet veel intensieve handelingen hoeft te ondernemen om een ontspannen activiteit te starten. Op deze manier bereid ik me ook voor op andere activiteiten. Want veel in het leven kun je vooraf preppen.
loslaten van controle
Dit is een lastig aspect vanuit autisme, vooral omdat een groot deel van ons die controle verkiest als copingmechanisme om overzicht te houden. Soms kan het in moeilijke tijden helpend zijn om, indien mogelijk, los te laten. In tijden van extreme, langdurige overprikkeling merk ik dat er een fase is waarin dit lukt. Vaak is dit een periode waarin ik tot rust kom en soms hernieuwde energie vind, evenals nieuwe wegen om in te slaan. Ook kan indien mogelijk, uit de situatie te stappen ook een manier zijn van de controle los te laten.
Rust en regelmaat, we varen er goed op,
Daarmee bedoel ik dat mensen met autisme hier doorgaans veel baat bij hebben. Dit geldt ook voor mensen zonder autisme, overigens. Voor je herstel en om dagelijkse uitdagingen aan te gaan, is dit van groot belang. Mensen met autisme hebben vaak door hun manier van prikkelverwerking verminderde energie. Ook wijzen recente onderzoeken erop dat het brein van mensen met autisme tot 40% meer actief is tijdens de rust, en dat onze breinen vaak minder efficiënt zijn in opruiming tijdens de slaap.

Omgang, relaties, en je sociale batterij.

Omgang en relaties op dit gebied kunnen zich vanuit autisme de nodige uitdagingen voordoen in communicatie, verwachtingen en grenzen. Dit geldt in bepaalde mate ook het geval voor mensen zonder autisme Echter spreken zij vaak dezelfde neurotypische taal. Wat echter het verschil maakt, is de heterogeniteit van autisme, waardoor mensen met autisme zeer verschillend zijn. Daarom bestaat er geen letterlijke handleiding over hoe te handelen in relaties of op welke manier ze aangegaan moeten worden. Vriendschappen en relaties vanuit autisme kunnen soms moeizamer verlopen. Vaak merk je dat er bij mensen met autisme onderling meer begrip is, maar ook deze vriendschappen zijn zeker niet altijd probleemloos. In vriendschappen geldt dat er wederzijds begrip en respect moet zijn voor elkaar. Voor jou en je vrienden of vriendinnen betekent dit dat je rekening houdt met elkaars behoeftes. Vanuit autisme kunnen deze behoeftes anders liggen dan bij mensen zonder autisme. Ook kunnen deze behoeftes van persoon tot persoon met autisme verschillen in meer of mindere mate. In de onderstaande punten wil ik een aantal adviezen en aandachtspunten delen over socialiseren vanuit autisme.

Communicatie en verwachtingen.
Duidelijke communicatie en heldere verwachtingen zijn vaak cruciaal in vriendschappen met mensen met autisme. Mijn ervaring is dat mensen met autisme vaak (onbewust) geneigd zijn om dergelijke personen op te zoeken. Ze ontwikkelen vriendschappen met mensen die hun emoties onder controle hebben en vaak open zijn in hun omgang en verhalen.
socialiseren verloopt vaak fijner via een activiteit
Velen met autisme zijn doorgaans gericht op activiteiten, wat betekent dat ze vaak een hobby hebben (zoals muziek, creativiteit, of verzamelen) of een onderwerp waarvoor diepgaande kennis nodig is. Vaak merk je dan ook dat vooral de bezigheid centraal staat, met daarnaast ruimte voor een stukje socialisering. Een grote fout is echter om aan te nemen dat mensen met autisme niet geïnteresseerd zouden zijn in contacten. Er is een groep die juist menselijk contact en sociaal gedrag als interesse heeft. Activiteiten kunnen ook kaders bieden, waardoor er overzicht is voor mensen met autisme, duidelijk is wat er verwacht wordt en wat we gaan doen.
fouten en onenigheid.
Besef dat beide kanten fouten kunnen maken, maar in vriendschappen, wanneer de intentie goed is, gebeurt dit niet doorgaans niet bewust. Een-op-een vriendschappen zijn uniek in de zin, omdat je zou kunnen zeggen dat dit het speelveld gelijk trekt. De vraag rijst dan: Wie heeft er nu autisme? In een-op-een interacties is de communicatie en afstemming immers gelijker, en een uitdaging, maar met de intentie van kameraadschap en contact, staan mensen er vaak meer voor open. Toch kunnen er problemen ontstaan om uiteenlopende redenen. Communicatie is een van de lastigste aspecten in deze wereld; er worden zelfs oorlogen om gevoerd. Fouten maken is niet erg; de vraag is vooral wat doen we ermee, en wat leren we ervan in een vriendschap of relatie?

Benoem
Benadruk wat je prettig vindt in je vriendschap en wat je belangrijk vindt. Dit is overigens niet alleen relevant voor mensen met autisme, maar ik merk met name ook dat mensen zonder autisme, en specifiek Nederlanders, dit te weinig doen. Waarschijnlijk komt dit voort uit de calvinistische houding die we in dit kikkerlandje erop nahouden. Het is goed om stil te staan bij wat we voor elkaar betekenen en wat een vriendschap of relatie tot iets moois maakt.
Gezonde keuzes maken in afspreken, frequentie en activiteiten.
Met gezonde keuzes bedoel ik alles op zijn tijd. Iemand zonder autisme heeft misschien wel behoefte aan meer sociale uitjes dan jijzelf. Die persoon staat er niet bij stil dat jouw sociale batterij wat vaker aan de oplader moet, of juist oplaadt in rust of bij een goed boek. Daarom is het belangrijk om bij jezelf te blijven en dit duidelijk aan te geven. Ook welke activiteiten je samen onderneemt, kunnen onderwerp van gesprek zijn. Anderzijds is het ook goed om te beseffen dat de persoon waarmee je bevriend bent het ook leuk vindt om met jou op stap te gaan. Kijk dan vooral naar wat je nodig hebt om uit die comfortzone te stappen en het naar je zin te maken. Blijkt echter dat het jou als persoon te veel kost en je 4 dagen hersteltijd nodig hebt, schroom dan niet om dit vriendelijk te weigeren.
Benoemen wat je nodig hebt, en vragen of de andere persoon daarmee OK is?
Wat je nodig hebt bij een activiteit of bezoek mag duidelijk zijn. Polsen of een vriend of vriendin hiermee ook tevreden is, is een goed gebruik. Het is echter geen vraag die bindend gezien moet worden als een goedkeuring. Wat jij nodig hebt, kan namelijk een harde grens zijn voor je welzijn. Het is dus niet aan een ander om daar overheen te gaan door simpelweg geen goedkeuring te geven. Wel heb je via deze vraag duidelijk hoe zij erin staan. Eventueel kun je kijken of je samen iets anders verkiest of dat je allebei iets afzonderlijks onderneemt.
Sociale aangelegenheden aangaan.
Of het nu een verjaardag is of een feestje, de truc zit hem in balans en afwegen. Verjaardagen zijn leuk, maar kennen een divers verloop. Ik ken van die schreeuw fuiven waar 21 mensen met elkaar zitten ja te knikken, maar ik vraag me af wat er gecommuniceerd wordt. Dit zijn vaak de prikkelrijke feestjes. Ik kies er bijvoorbeeld vaker voor om eerder te komen of later, waardoor je het verblijf kunt verkorten of de ergste drukte ontloopt. Ook kijken of je even een luchtje kunt scheppen met een goede gesprekspartner kan een escape bieden, evenals een extra rondje naar het toilet. Of soms juist meehelpen met de gastheer of -vrouw in de keuken.
Bezoek ontvangen is ook zo’n notoir stresspunt. Ik ken mensen die redelijk voorspelbaar zijn, maar ook mensen waarbij, als je zegt dat we om 14:00 uur beginnen, ze meestal ergens tussen 15:00 en 17:00 uur arriveren. Vaak, als ik dit weet, maak ik het tijdsvlak om die reden kleiner, juist ook om die onzekerheid voor mezelf weg te nemen. Je kunt dit vergelijken met wat mensen kunnen ervaren bij een pakketdienst die een fel verwacht pakketje tussen 08:00 en 22:00 uur komt brengen. Tijdsmanagement en hoe je dit hanteert kunnen hier instrumenteel in zijn, evenals soms zelf de initiatieven te nemen, zodat de regie voor een groot deel bij jou ligt.
een relatie is geven en nemen, maar er is een gezonde balans.
Dit is een stukje algemene levenswijsheid. Een relatie is geven en nemen, wat absoluut niet betekent dat alles 50/50 hoeft te gaan. De relatie is hoe jullie hem aangaan en verdelen. Vriendschap kent verschillende domeinen, en al mijn vrienden, waardeer ik om wie ze zijn en hun mooie eigenschappen. Vriendschappen en relaties kennen ook diverse niveaus van diepgang en betrokkenheid. Sommige gaan diep, terwijl andere oppervlakkiger zijn, maar juist door die ongecompliceerdheid kunnen ze ook mooi zijn.
Grenzen.
Persoonlijke grenzen zijn belangrijk in onze relaties en vriendschappen. Het goed aanvoelen van je eigen grenzen en die van een ander is vanuit autisme vaak lastiger. Daarom zijn goede communicatie, planning en heldere verwachtingen van belang voor beide partijen.

Tot Slot.

Alle adviezen die hier staan, zijn algemeen en vooral gebaseerd op zaken die ik over de jaren bij mezelf, mensen met en zonder autisme heb waargenomen. Sommige adviezen zullen mogelijk bruikbaar zijn, maar omdat autisme een diverse stoornis is, kunnen er ook adviezen bij zitten waarmee je simpelweg niets kunt, omdat deze juist tegen jouw grenzen vanuit autisme aanzitten.

Voor mensen zonder autisme die dit lezen, wil ik ook zeggen dat ook al kan iemand functioneren met de bovenstaande adviezen, dat betekent automatisch niet dat iemand dat punt vanuit zijn autisme volledig heeft overwonnen. Ik zeg maar zo: Autisme is geen automatisme. Het kan iemand juist bakken met energie kosten om deze copingmechanismen aan te vangen, terwijl jullie dit op automatische piloot doen en vrij snel weer herstellen van een minimalistisch verbruik aan energie.